Girişimci bir ruh ile yatırım sağlayarak bir şirket kurulumu gerçekleştirirken sonra bu şirket için bir internet sitesi kurma zamanınız gelmiştir. Aslında internet sitesi, girişimin hayata geçirilmesinden çok daha öncesinde dahi kurulabilir. Bu noktada web sayfası kurulumu için bir alan adı yani domain almanız gerekecektir. İşte bu bağlamda da girişim veya markanız için alan adı seçiminde hukuki noktaları da göz önünde bulundurabilirsiniz.
Alan adı diğer bir deyişle IP adresi veya domain, numerik bir sistem olmakla birlikte web sayfalarını kullanırken kullanıcıların harfler ve rakamlar ile yazdığı adresi oluşturur. Bu adres, web sayfasının internet tarayıcısında hangi isim ile görüneceğini de ifade eder. Aslında IP adresi bilgisayarların numerik sistemde birbirini görmesini sağlarken, daha rahat bir şekilde kullanıcı girişi elde edebilmek için kelimelerle ifade edilen bir site ismi belirlenir.
Alan adı sayesinde web sayfası kullanıcıları bilgisayar, tablet veya telefonlarda web tarayıcısının adres satırına bu kelimeleri yazdığında, IP çözümlemesi yapılır ve sonrasında sunucuya bağlanarak alan adı tarafından ifade edilen adres açılır. Ülkemizde alan adı açısından 2 farklı seçenek yer almaktadır. Bu çerçevede alan adlarında TR uzantısı yer alabilir veya TR uzantısı olmayan domain tercihleri yapılabilir. Örnek olarak “com.tr” veya “org.tr” ile TR uzantısı olan alan adları alınabilir. “Com”, “org” veya “net” şeklinde biten alan adları ise TR uzantısı olmayan alan adlarıdır.
Alan Adı Seçiminde Hangi Uzantı Tercih Edilmelidir?
Aslında internet sitesi kurulumu gerçekleştirmek isteyen kişiler mutlak bir şekilde TR uzantısı bulunan veya TR uzantısı bulunmayan alan adlarını seçmek zorunda değildir. İki seçenekten herhangi birinden faydalanmak yerine her iki seçeneği de göz önünde bulundurabilirsiniz. Örneğin, Kaya Tarım İnşaat isimli bir firmanız bulunuyorsa, bu firma için hem “example.com.tr” hem de “example.com” alan adlarını satın alabilirsiniz.
Alan Adı Uzantılarının Özellikleri Nelerdir?
Alan adlarının “com”, “org” veya “org.tr” gibi birbirinden ayrılmasında belirli sebepler yer almaktadır. Örnek olarak “com” alan adı dünyanın en çok kullanılan ve en prestijli görülen alan adlarından biri olurken, ülkemizde “com.tr” alan adı güvenilir ve prestijli bir yapıya sahiptir. Çünkü “com.tr” uzantısının alınması için ODTÜ bünyesinde yer alan “www.nic.tr” adresi üzerinden belgelerin sunularak lisans alınması ve kullanım sağlanması gerekmektedir.
Bugün alan adlarının özelliklerine bakıldığında;
- “Com” veya “com.tr” genellikle ticari şirketler tarafından tercih edilir.
- “Net” veya “net.tr” servis sağlayıcıları tarafından tercih edilmektedir.
- “Gov.tr” resmi daireler tarafından tercih edilirken, “edu.tr” üniversiteler tarafından tercih edilir.
- “Org” veya “org.tr” ise dernek ve sivil toplum kuruluşları tarafından çok sık tercih edilir.
Bu genellemeler yıllardır ortada olsa da aslında artık bunların bir geçerliliği kalmamıştır ve her işletme tarafından eğer istediği domain .com olarak mevcut değilse .net veya .org gibi diğer uzantılı domainler hiç bir sıkıntı olmadan kullanılmaktadır. O yüzden işletmelerin bu konuda daha geniş ve rahat olmaları tavsiye edilmektedir.
TR Uzantılı Alan Adı Nasıl Alınır?
“Com”, “org” veya “net” gibi bir alan adı tercih ettikten sonra bu alan adının sonunda TR yer almasını istiyorsanız, bunun için tercih edebileceğiniz farklı yollar bulunmaktadır. Öncelikle mutlak şekilde bu alan adının tahsis edilmesi için ODTÜ bünyesinde bahsedilen “www.nic.tr” adresi üzerinden belgeler ile başvuru yapılır. Bu başvuru sonrasında ise ticari unvan, marka tescili ve belge sunmadan alan adı tahsisi yapılması imkanları yer almaktadır. Yöntemler incelendiğinde;
- Ticari unvan kullanımı sayesinde TR uzantılı alan adı almak istiyorsanız, öncelikle ticaret unvanınızı gösteren Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından verilmiş sicil belgenizi sunmanız gerekir.
- Marka tescili sayesinde TR alan adı almak istiyorsanız, marka tescil işleminin tamamlanması gerekmeden tescil başvurusu yapıldıktan sonra başvuru belgesi veya var olan marka tescil belgesi ile alan adı tahsis edilebilir.
- Son yöntemde ise “info.tr”, “gen.tr” veya “web.tr” gibi uzantılarda herhangi bir belge sunulmadan sadece ücreti ödenerek TR uzantısı ile alan adı alınabilir.
TR Uzantısı Bulunmayan Alan Adlarının Seçilmesi
Bir alan adının sonunda TR olması, kurumsal bir yapıya sahip olduğunuzu ve güvenilir bir yapı sunduğunuzu ortaya koymaktadır. Ancak mutlak bir şekilde alan adı sonunda TR uzantısı bulmak zorunda değildir. Çünkü bildiğiniz üzere bugün Türkiye genelinde kullanılan ve bilinen binlerce web sayfası sadece “com”, “org” veya “co” gibi uzantılar ile bitmektedir. Bu alan adı uzantılarının alınması için de herhangi bir hak talep edilmez ve müsait olan alan adı sağlayıcılar üzerinden sadece ödeme gerçekleştirilerek satın alınabilir.
TRABİS Nedir?
Türkiye’de diğer birçok dünya ülkesine göre web sitelerinin sonunda sadece TR ifadesi yer alması yerine “com.tr” ya da “org.tr” gibi ifadeler yer alır. Örneğin, Almanya’da birçok web sayfasının sonunda sadece “de” ifadesi bulunmaktadır. Çünkü Türkiye’de 1990 yılında TÜVAKA(Türkiye Üniversiteler ve Araştırma Kurumları Ağı) tarafından bir karar alınmıştır. Bu karar bağlamında ikinci düzey alt alan adı modeli yani “com.tr” sistemi benimsenmiştir. İlk düzeyde global olarak “com” gibi uzantılar ve ikinci düzeyde ise genel olarak TR gibi uzantılar yer alarak alan adı belirlenir.
Ülkemizde sadece ODTÜ tarafından alan adı kayıt işlemleri yapılan “www.nic.tr” adresi ve Genelkurmay sitesi “www.tsk.tr” sitesi TR uzantısı ile açılmıştır. Fakat gelecekte sadece “TR” alan adının kullanılması için bugün TRABİS çalışmaları hızlı bir şekilde devam etmektedir.
TRABİS 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 35 inci maddesi bağlamında Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yapılan bir görevlendirme ile ortaya çıkmıştır. Bu bağlamda da TRABİS, “tr” uzantısı bilgi sistemi olarak bilinmektedir. Sistem, TR uzantılı internet alan adı alınması açısından veritabanı, rehber güncelleme ve başvuru işlemlerinin yapılabilmesi için faaliyete geçecektir. Fakat günümüzde ODTÜ “www.nick.tr” yönetimi ile Bilgi Teknolojileri İletişim Kurumu arasında TRABİS nedeni ile hukuki süreç yürütülmektedir.