Performans Değerlendirme Nedir? Ne İşe Yarar?

Türkiye iş hayatında 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2003 yılında yürürlüğe alınması ile birlikte önemli değişimler yaşandı. Çünkü kanun çerçevesinde iş sözleşmelerinin bitirilmesi noktasında performans değerlendirme sistemi sonuçları yasal bir niteliğe kavuşmuştur. Bu sonuçlar bir belge halinde hazırlanırken, bu konuda da bilhassa özel sektör konuyla daha fazla ilgilenmeye başladı. 

Aslında Türkiye’de kamu kesimi performans değerlendirme uygulamalarının başladığı ilk kesimi oluştururken, özel sektör daha sonradan bu konuyla daha fazla ilgilenmeye başladı. Ülkemizde işletme bilimi daha etkin bir hale gelirken, yönetim konusunda da modern teknikler ortaya çıktı ve bu sayede yaşanan gelişim, performans kavramını da daha önemli bir hale getirdi. 

Performans Nedir?

İngilizce “performance” kelimesinin Türkçe performans olarak aktarılmasıyla dilimize entegre olmuş bu kavram aslında başarı ve başarım gibi anlamlar oluşturmaktadır. Yani bir çaba sarf etmek veya bir şeyi başarmak gibi bir anlam olarak da görülebilir. İş dünyasında, teknik anlamda, sanat ve spor dünyasında çok fazla kullanılan bir kavram oluşturmaktadır. 

Mantıksal tanım olarak bakıldığında performans, bir kişinin birim zaman içerisinde yapabileceği maksimum düzeyde etkinliği ifade eder. Yani performans ölçülebilir bir değerdir ve bir kanıt oluşturur. Belirtilmiş bir zaman bölümü içerisinde çalışanın ortaya koyduğu üretim ve hizmetin çıktısı, performans ölçümünü sağlar. 

Ölçüm sonucu elde edilen değerler, çalışan personelin performans düzeyini belirler. Bu sayede performans ile birlikte çalışma yaşamında biçim değişiklikleri oluşabilir. Genel bir nokta olarak, ülkemizde performans ölçümü maksimum düzeye ulaşma dayatması olarak kullanıldığından dolayı performans kavramı da yanlış bir terim olarak algılanmaktadır. 

Performans Ölçümü Nedir?

İş dünyası literatüründe performans ölçümü liyakat değerleme, personel değerleme veya başarı değerleme gibi anlamlar oluşturur. Performans ölçümü gerçekleştirilirken kişinin yeteneği, potansiyeli ve davranışları gibi nitelikleri diğer kişiler ile karşılaştırılır. Bir yönetici kendi belirlemiş olduğu standartları kullanarak, karşılaştırma ve ölçme sağladığında da iş performansını değerlendirebilir. 

Performans ölçümü, personelin iş hayatındaki başarı, tutum, davranış, ahlak, kuruma katkı gibi özelliklerini kıstaslar ile değerlendirerek planlayan bir sistemdir. Aslında personelin başarı veya başarısızlığı konusunda bir karar ortaya çıkarır. Tüm bu ayrıntılar ile birlikte dengeli ücret sistemini sağlarken, kurum içi yükselme, kurum içi eğitim ihtiyaçları, kurum içi atamalar gibi noktalarda da kararlara yardımcı olur. 

Performans Ölçümü Neden Yapılır?

Performans ölçümü yapılmasında aslında tek bir amaç bulunur ki kişiyi tamamıyla değerlendirerek başarısına ödül verebilmek ve eksiklerini giderebilmektir. Yani aslında bazı kurumlarda uygulandığı gibi başarısızlıkları göz önünde bulundurarak ceza sistemi oluşturmak yerine başarıları göz önüne alıp, ödüllendirme sistemi oluşturmayı amaçlar. 

Performans ölçümü genel amaçlarına bakıldığında ise aslında personele geri bildirim oluşturabilmek, yönetimi dengeli ve tutarlı kararlara sevk etmek, çalışanların gelişimine katkıda bulunmak gibi noktalar yer alır. Performans ölçümü işletme içerisinde

  • Dürüst bir yönetim anlayışı,
  • Çalışanların gelişimine katkı sağlama,
  • Takım çalışmasını kuvvetlendirme,
  • Kariyer olanaklarını geliştirme,
  • İşletme sorunlarını tespit edebilme,
  • Gelecek planlarına uygun performans düzeyleri belirleme,
  • Motivasyonu artırma,
  • Misyon ile uyumlu bir çalışma bulunup bulunmadığını gözlemleme fırsatları sağlamaktadır. 

Performans Ölçme Nasıl Yapılabilir?

Günümüz iş dünyasında performans ölçme iki farklı sistem sayesinde gerçekleştirilir. İlk sistem klasik performans değerleme olarak görülürken, ikinci sistem modern performans değerleme sistemi şeklinde adlandırılır. 

Klasik performans ölçüm sisteminde tarih sanayi devrimine kadar uzanmaktadır. Bugün hala uygulanan bu sistemde;

  • Klasik bir şekilde performansların sıralanması,
  • Kontrol listesi oluşturulması,
  • Karşılaştırmalar yapılması,
  • Grafikler oluşturulması,
  • Personel arasında seçimler yapılması gibi bir sistem bulunmaktadır. 

Modern performans ölçüm sistemlerinde ise tam aksi bir çalışma yöntemi yer almaktadır. Global dünyanın isteklerini karşılayacak şekilde geliştirilmiş bu sistemde müşteri, işveren ve çalışan arasındaki bağlantıya göre bir sistem geliştirmiştir. Bu sistem bağlamında da

  • 360 derece değerlendirme
  • Dengeli başarı göstergeleri
  • Amaçlara göre değerlendirme
  • Yeterliliklere göre değerlendirme gibi yöntemler yer alır. 

Performans Ölçümünün Faydaları Nelerdir?

Performans ölçümü iş yerinde hem işveren hem de çalışan için önemli katkılar sağlar. Özellikle çalışanlar açısından bakıldığında, çalışanın kendini değerlendirmesi ve sonuçlarını görebilmesi sayesinde de kariyer gelişimini yönetmesi fırsatı ortaya çıkar. Daha iyi bir performans sergileyebilmesi için kendindeki eksiklikleri ve yapabileceği geliştirmeleri görmesine yardımcı olur. 

İş yerinde personel yaptığı işin beğenilip beğenilmediğini ve yeterli olup olmadığını öğrenmek isteyebilir. Performans ölçümü sayesinde personel gösterdiği performans karşılığında bir geri bildirim alabilir. Yüksek performans gösteren bir personel, fark edilerek daha fazla fırsat elde edebilir. 

İnsan kaynakları açısından düşünüldüğünde; zaman tasarrufu, hataları giderebilme, doğru veriler elde etme, kurum içi kararlarda daha kolay sonuçlara ulaşma ve işe alım süreçlerinde de etkinlik ölçme gibi fırsatlar performans ölçümü sayesinde elde edilir. 

Yönetici açısından düşünüldüğünde, performans ölçümü alt kademeye geri dönüş sağlama ve koçluk gerçekleştirme ve yine alt kademe ile iletişimi güçlendirme fırsatı sağlar. Performans ölçümü sayesinde yönetici takım çalışmasında daha verimli sonuçlar elde edebilir ve yüksek performans sağlayan çalışanları ödüllendirebilir. Aslında personelin performansını değerlendirmesine yardımcı olurken, yönetici bir nevi kendisini de değerlendirme fırsatı elde edebilir. 

Şirket kültürü açısından ise performans ölçümü; hedefe ulaşmakta ki kademeyi, organizasyon niteliklerini, şirket iletişim kalitesini ve çalışan yeterliliğini ölçmede büyük faydalara sahiptir. Özellikle şirket içerisinde performans ölçümü sayesinde personelin terfi, ikramiye, zam ve eğitim ihtiyaçları daha kolay bir şekilde belirlenir. 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yükselmeye hazır mısınız?